Aile Şirketlerinde Değişimin Önündeki Engeller ve Kurumsallaşamama

KONU : AİLE ŞİRKETLERİNDE DEĞİŞİMİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER VE KURUMSALLAŞAMAMA

YAZAN : ALİ AYDIN

DANIŞMAN : YRD. DOÇ. DR. MURAT AYAN

GİRİŞ : 1960’lı yıllardan itibaren rekabetin artmaya başlaması işletmeleri arayışlara ve buna bağlı olarak değişim ve yeniliklere yöneltmiştir. İşletmeler için mevcut durumun korunması önceleri başarı sayılırken şimdilerde ise gerilemek ve hatta yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmak olarak değerlendirilmektedir. Yerel pazarların yerini küresel pazarların aldığı, teknoloji çağının çok hızlı değişimlere sahne olduğu günümüzde işletmelerin ayakta kalabilmeleri için yeniliklerin takipçisi, değişime açık ve istekli olması oldukça önem arz etmektedir. Bu çerçevede geleneksel anlayıştan uzak, yenilikçiliği söylemden eyleme dönüştüren, dışa açık, insan odaklı, çalışanı çok önemli bir değer, müşteri memnuniyetini vazgeçilmez bir ilke olarak gören, elindeki kaynakları en verimli şekilde kullanabilen işletmelerin daha sağlam temeller üzerinde daha uzun bir yol kat etmesi söz konusu olmaktadır.

Ülkemizde ve Dünya’da oldukça önemli bir paya sahip olan aile şirketlerinin işletme bilimi ve iş dünyasındaki yeri ve önemi her geçen gün artmaktadır. İstatistiklere göre ABD’deki şirketlerin yüzde 80 oranından fazlası, Kanada’nın yüzde 70 kadarı, İspanya’nın yüzde 80 kadarı, İtalya’nın yüzde 90 kadarı ve İsviçre şirketlerinin yüzde 85 kadarının aile şirketlerinden oluştuğu ve Türkiye’de de toplam 2 milyon 600 bin şirketten yüzde 95 kadarının aile şirketi olduğu ifade edilmektedir. Bu kadar yüksek orandaki aile şirketlerinin Dünya ve ülke ekonomisinde ciddi bir paya sahip olması kadar bazı ülkelerdeki istisnalar yaşam çizgilerinin çok uzun olmaması da dikkat çeken bir başka konudur.

Peki 100 yıldan daha uzun süre yaşam serüvenini devam ettiren, güçlü, köklü aile şirketlerinin olduğu bir dünyada diğer büyük çoğunluğu oluşturan aile şirketlerinin ömrü neden bir kelebek ömrü kadar kısa oluyor? Yapılan birçok araştırmanın sonucu aile şirketlerinin kısa süreli bir yaşama sahip olmalarını; değişime uyum sağlayamamak, yeniliğe kapalı olmak, aile içi anlaşmazlıklar, gelecek neslin işe ve şirkete karşı yetersizliği ve ilgisizliği gibi konularla çok yakından ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır.

Yapılan bu çalışma aile şirketleri ve bunların iş yaşamında uzun süreli ve kalıcı olmasının önündeki engelleri, kurumsallaşma kararının alınmaması, alınamaması ya da böyle bir kararın alınması ile birlikte bunun için atılması gereken adım, yapılması gereken çabaların gerçekleşmemesi ile birlikte doğurduğu sonuçları incelenmektedir.

Bu çalışmada aile şirketlerinin değişimi ve kurumsallaşmasının önündeki engeller ile ilgili inceleme ve değerlendirmeler yer almaktadır.